Począwszy od 1 stycznia 2020 roku przedsiębiorcy znaczną część należności wpłacają bezpośrednio na mikrorachunek podatkowy, a nie tak jak wcześniej – na rachunek bankowy konkretnego urzędu skarbowego. Wyjaśniamy, jak działa mikrorachunek podatkowy i co należy o nim wiedzieć.
Kto musi założyć mikrorachunek podatkowy?
Zmiana dotycząca sposobu płatności zobowiązań publicznoprawnych dotyczy wszystkich podmiotów, które płacą podatki i legitymują się numerem PESEL lub NIP. Z mikrorachunków muszą więc korzystać przedsiębiorcy bez względu na formę organizacyjnoprawną prowadzonej działalności gospodarczej, w tym:
- firmy jednoosobowe prowadzące działalność indywidualną;
- spółki osobowe;
- spółki kapitałowe.
Dla obowiązku założenia mikrorachunku nie ma znaczenia skala prowadzonej działalności gospodarczej, a także wolumen zatrudnienia. Raz utworzony mikrorachunek podatkowy dla osób fizycznych lub prawnych nie zmienia się, niezależnie od zmiany siedziby lub innych danych przedsiębiorcy. Warto pamiętać, że każdy podmiot może mieć wyłącznie jeden mikrorachunek wspólny dla wszystkich należności. Ustawodawca nie rozróżnia np. mikrorachunków PIT, CIT i VAT.
Jakie podatki powinny być opłacane z wykorzystaniem indywidualnego mikrorachunku?
Obecnie mikrorachunek podatkowy obejmuje następujące rodzaje należności:
- podatek od dochodów uzyskiwanych przez osoby fizyczne lub prawne (odpowiednio PIT oraz CIT);
- podatek VAT, ale z wyłączeniem:
- VAT-u w imporcie;
- VAT-u z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych;
- daninę solidarnościową (podatek obciążający osoby fizyczne, których dochody w ubiegłym roku przekroczyły 1 milion złotych);
- opłatę od napojów alkoholowych w opakowaniach do 300 ml, tzw. podatek od małpek;
- opłatę od środków spożywczych, tzw. podatek cukrowy;
- podatek od sprzedaży detalicznej;
- podatek od wydobycia niektórych kopalin (miedzi, srebra ropy naftowej, gazu ziemnego);
- opłatę za udzielenie informacji komornikom sądowym;
- opłatę wnoszoną przez podmioty świadczące usługę będącą reklamą napojów alkoholowych.
Obowiązek wpłaty na mikrorachunek dotyczy także dochodów z tytułu najmu nieruchomości. Dotyczy to zarówno osób nieprowadzących działalności gospodarczej, jak i przedsiębiorców (nawet jeżeli najem nie jest związany z prowadzoną działalnością).
Czy spółka osobowa ma inny mikrorachunek niż wspólnicy?
W przypadku spółek osobowych każdy ze wspólników wpłaca zaliczki na podatek dochodowy na swój własny mikrorachunek. Należy jednak pamiętać, że na potrzeby podatku od towarów i usług za podatnika uważa się spółkę, a nie wspólników z osobna i to spółka powinna regulować należności z tytułu VAT na swój mikrorachunek.
Gdzie wpłacać pozostałe podatki?
Należności publicznoprawne, które nie podlegają wpłacie na mikrorachunek podatkowy należy regulować w taki sam sposób, jak przed rokiem 2020. Dla przykładu, VAT w imporcie jest płatny na rachunek właściwego urzędu skarbowego, podobnie jak PCC czy podatek od spadków i darowizn.
Jak założyć mikrorachunek podatkowy i w jaki sposób jest on zbudowany?
Założenie mikrorachunku podatkowego odbywa się wykorzystaniem generatora dostępnego na stronie rządowej, Jest to proces całkowicie darmowy i zajmuje jedynie chwilę. Wystarczy we właściwym polu wprowadzić odpowiedni identyfikator – NIP lub PESEL, a następnie wybrać opcję „Generuj”.
Każdy mikrorachunek składa się z 26 cyfr ułożonych według określonej struktury:
- cyfry 1 i 2 to liczba kontrolna;
- cyfry od 3. do 10. to stała wartość, która wskazuje numer rozliczeniowy w NBP;
- cyfry od 11. do 13. to stała wartość uzupełniająca numer rozliczeniowy NBP;
- cyfra 14. definiuje identyfikator podatnika w zależności od tego czy podał on numer PESEL czy NIP;
- pozostałe cyfry odpowiadają przypisanemu dla danego podmiotu numerowi NIP lub PESEL; jeżeli identyfikator jest zbyt krótki, brakujące znaki są automatycznie uzupełniane cyfrą 0.
Do generatora mikrorachunku podatkowego można dostać się online i o każdej porze. W razie wątpliwości swój mikrorachunek można sprawdzić w każdym urzędzie skarbowym. Można go też ponownie wygenerować. Wystarczy w formularzu ponownie wpisać identyfikator podatnika.
Jak wpłacać na mikrorachunek podatkowy?
Przelew na mikrorachunek podatkowy jest prostszy i szybszy niż w przypadku tradycyjnej metody, ale warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach.
Przede wszystkim określając tytuł przelewu należy wskazać, na poczet jakiej daniny publicznoprawnej ma on zostać zaliczony. Jeżeli podatnik ma zaległości w zapłacie podatku, to w pierwszej kolejności wpłata zostanie zaksięgowana na te należności, a dopiero pozostałą sumę organ podatkowy rozdysponuje według żądania.
W sytuacji, kiedy podatnik nie wskaże żadnego tytułu przelewu, wpłata zostanie zaksięgowana na poczet najstarszego zobowiązania.
Jak wpłacać na mikrorachunek w przypadku braku numeru PESEL lub NIP?
Podatnicy, którzy nie mają jeszcze nadanego numeru PESEL lub NIP nie mogą jeszcze wygenerować indywidualnego mikrorachunku podatkowego. W ich przypadkach przelew należy dokonać na mikrorachunek US ze wskazaniem opłacanej daniny publicznoprawnej oraz identyfikatora podatnika, np. numeru paszportu lub dowodu osobistego.
Wpłata na błędny mikrorachunek i co dalej?
Jeżeli przedsiębiorca wykona przelew na błędny (nieistniejący) mikrorachunek i transakcja zostanie zaksięgowana, urząd skarbowy wezwie podatnika do wyjaśnienia wpłaty. Kiedy jednak pieniądze trafią na konto innego podatnika, wpłacający otrzyma wezwanie do uregulowania zaległości. Należy niezwłocznie udać się do urzędu skarbowego zabierając ze sobą potwierdzenie wpłaty w celu wyjaśnienia pomyłki. Podatnik musi liczyć się z dwiema możliwościami – przeksięgowaniem wpłaty przez urząd skarbowy albo koniecznością ponownej zapłaty zobowiązania i zwrócenia się z wnioskiem o zwrot powstałej nadpłaty.
Czy osoba trzecia może zapłacić podatek za podatnika na jego mikrorachunek?
Przedsiębiorcy mogą zastanawiać się, czy istnieje możliwość zapłacenia daniny za innego podatnika na jego mikrorachunek (np. jeden ze wspólników spółki jawnej opłaca VAT za spółkę). Teoretycznie przepisy dopuszczają takie rozwiązanie, ale jest ono ograniczone.
Przede wszystkim bez ograniczeń kwotowych zobowiązanie publicznoprawne może uregulować za podatnika wyłącznie członek najbliższej rodziny (m.in. wstępni, zstępni, małżonek, rodzeństwo) oraz aktualny właściciel przedmiotu zabezpieczonego hipoteką przymusową albo zastawem skarbowym.
W pozostałych przypadkach maksymalna kwota podatku zapłaconego przez inną osobę nie może przekraczać 1 tysiąca złotych. Zapłata jest dopuszczalna wyłącznie w sytuacji, kiedy treść dowodu wpłaty nie budzi wątpliwości (najlepiej, aby w polu tytułu przelewu znalazło się dokładne wskazanie zobowiązania, które jest opłacane).
Dochowanie zasad jest bardzo ważne, ponieważ zgodnie z art. 59§1 pkt 1 ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub części wskutek zapłaty. Niedochowanie wymagań w tym zakresie spowoduje, że urząd uzna podatek za niezapłacony i skieruje do podatnika wezwanie do uregulowania należności, a płacący będzie musiał występować o zwrot nadpłaty.
Czy mikrorachunki indywidualnie rzeczywiście ułatwiają rozliczenia z fiskusem?
Choć dla nowych przedsiębiorców procedura uzyskiwania mikrorachunku może wydawać się skomplikowana, w rzeczywistości jest bardzo prosta, a co więcej naprawdę ułatwia prowadzenie działalności. Przede wszystkim firma zawsze wpłaca należności objęte mikrorachunkiem na to samo konto, nawet jeżeli zmieni siedzibę, a wraz z nią właściwość urzędu skarbowego. Co więcej dzięki zmianie znacznie szybciej można otrzymać oświadczenie o niezaleganiu z podatkami.
Taki dokument zwykle jest wymagany przez banki od kredytobiorców ubiegających się o finansowanie, a także sklepy oferujące sprzedaż na raty lub usługę BNPL. Potrzebują go też przedsiębiorcy, którzy startują w przetargach, aby potwierdzić stabilność swojej sytuacji ekonomicznej.
redakcja
